Beskid Wyspowy
 Beskid Wyspowy

Megaregion :

Prowincja :

Podprowincja :

Makroregion :

Mezoregion :

 

Dlugość :

Średnia wysokość :

Najwyższy szczyt :

Region karpacki 

Karpaty Zachodnie 

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie 

Beskidy Zachodnie 

Beskid Wyspowy 

 

 

 

Mogielica (1171 m n.p.m.) 

Położenie
Beskid Wyspowy to część Beskidów Zachodnich, położona pomiędzy doliną Skawy a Kotliną Sądecką. Zajmuje on powierzchnię ok. 1000 km² i położony jest między: Beskidem Makowskim, Kotliną Rabczańską, Gorcami, Kotliną Sądecką, a od północy Pogórzem Wiśnickim.

Ciekawostki z historii, fauny, flory, kultury
Beskid Wyspowy charakteryzują odosobnione góry o stromych zboczach i spłaszczonych wierzchołkach (Mogilica 1171  n.p.m.). Ich budowa oraz rzeźba kształtowały się w ciągu ostatnich 30 mln lat, natomiast osady fliszowe, z których zbudowany jest Beskid Wyspowy, zaczęły się tworzyć już przed 90 mln lat. Piaskowce magurskie tworzą głównie szczyty, grzbiety i strome stoki, zaś doliny, siodła i obniżenia ukształtowane zostały przez łupki ilaste. Jednie północne skrawki Beskidu Wyspowego zbudowane są z piaskowców płaszczowiny śląskiej; osobliwościami geologicznymi tego obszaru są tzw. okna tektoniczne.
Charakterystyczną cechą Beskid Wyspowego jest występowanie odosobnionych, sięgających do 1170 m n.p.m. szczytów, które niby wyspy wznoszą się 400-500 m ponad typowo podgórskie zrównanie – stąd właśnie pochodzi nazwa Beskid Wyspowy. Teren ten łączy w sobie cechy krajobrazu podgórskiego i górskiego. Zasadniczo góry nie tworzą tutaj długich pasm lecz szereg oddzielnych szczytów otoczonych rozległymi dolinami; wyjątek stanową tu trzy pasma: pasmo Łososińskie, pasmo Cichoń - Ostra i pasmo Cietnia.

Beskid Wyspowy cechuje się górskim klimatem o bardzo zmiennych warunkach pogodowych; suche masy powietrza znad kontynentu ścierają się tu z wilgotnym powietrzem znad Atlantyku. Średnia roczna temp. wynosi około 6,7ºC, najwyższa odnotowana to 35,2ºC, najniższa -35ºC. Ilość opadów na tym terenie przekracza średnią krajową i wynosi 800-900 mm w ciągu roku. Ciekawym zjawiskiem jest tu dość częste występowanie „morza mgieł”, spowodowanego inwersją temperatury, czyli w pewnych warunkach zamiast spadku temp. wraz ze wzrostem  wysokości n.p.m. - mamy zupełnie odwrotną sytuację. Wtedy to odosobnione szczyty gór wyrastają z mgły jak wyspy na morzu, co jest charakterystycznym zjawiskiem dla górskiego klimatu.
Większość terenu Beskid Wyspowego pokrywają pola uprawne i zabudowy gospodarze, zwarte kompleksy leśne zachowały się dopiero powyżej wysokości 700-800 m n.p.m.. W Beskidzie Wyspowym zachowany jest charakterystyczny dla gór piętrowy układ roślinności, ale występują tu jedynie dwa piętra: do wysokości ok. 450 m n.p.m. jest piętro pogórza (lasy sosnowo - dębowe), powyżej regiel dolny (las mieszany z przewagą: buka, jodły, rzadziej jawory i jesiony). Ciekawostką jest występowanie na tym terenie dużej ilości gatunków roślin ciepłolubnych, które prawdopodobnie przedostały się tutaj z obszaru Słowacji, oraz kilku gatunków roślin wapieniolubnych np. miesiącznica trwała, ponadto spotkać tu można bogactwo kwiatów i ziół, a także szereg gatunków chronionych (krokusy, śnieżyczki wiosenne, storczyki). Jeżeli chodzi o świat zwierzą, to jest on dość typowy dla całego obszaru Beskidów Zachodnich. Ze ssaków dość często spotkać tu można: sarny, jelenie, dziki, zające, lisy, borsuki, rzadziej rysie, zimą mogą pojawić się wilki – zwłaszcza w rejonie Mogielnicy. Bogaty jest świat ptaków, których występuje tu ok. 100 gatunków, zaobserwować można drapieżniki, takie jak jastrzębie - gołębiarze, myszołowy, cietrzewie, rude kanie i krogulce, z mniejszych ptaków popularne są dzięcioły, puchacze, sójki i wiele innych. Pod względem ilości owadów Beskid Wyspowy jest uboższy od niedalekich Pienin, spotkać tu możemy różnego rodzaju chrząszcze, żuki, ważki, latem barwne motyle- cytrynki, rusałki czy pazie królowej. Najlepiej zachowane fragmenty przyrody objęte zostały rezerwatem: Luboń Wielki, Śnieżnica, Białowodzka Góra.

Ludność Beskidu Wyspowego jest mieszanką kultur, na którą składają się przedstawiciele różnych krajów Europy. Wśród ludności wyróżnia się następujące grupy etnograficzne: Kliszczacy, Lachy sądeckie, Lachy limanowskie, Lachy szczyrzyckie, Górale Biali o Zagórzanie. Obecnie mieszkańcy Beskidu Wyspowego podejmują szereg działań promujących turystykę, przykładem może być chociażby oddana w 2008 roku wieża widokowa na Mogielicy, baza noclegowa oraz zaplecze gastronomiczne dopiero raczkuje na tym terenie, niemniej gęsta sieć szlaków turystycznych wyznaczona prze PTTK, piękne krajobrazy oraz małe oblężenie przez innych turystów – są niezaprzeczalnym atutem tego regionu. Wśród ważniejszych miejscowości turystycznych warto wymienić: Mszana Dolina, Lubień, Limanowa.

Online 34 (5)
2008 www.gory-online.pl Wszelkie Prawa Zastrzeżone
Wykonanie: Tenet