Beskid Makowski
 Beskid Makowski

Megaregion :

Prowincja :

Podprowincja :

Makroregion :

Mezoregion :

 

Dlugość :

Średnia wysokość :

Najwyższy szczyt :

Region Karpacki 

Karpaty Zachodnie 

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie 

Beskidy Zachodnie 

Beskid Makowski  

 

 

 

Lubomir (904 m n.p.m.) 

Położenie
Beskid Makowski to grupa górska należąca do Beskidów Zachodnich. Beskid Makowski położony jest między rzeką Koszarawą na zachodzie, a Rabą i jej dopływem Krzeczówką na wschodzie.

Ciekawostki z historii, fauny, flory, kultury
Beskid Makowski (dawniej określany jako Beskid Średni) od ponad dwudziestu lat nosi obecną nazwę, która jest dość mało trafna, bowiem Maków Podhalański (od którego zaczerpnięto nazwę) leży na jego południowo - zachodnich stokach i nie odznacza się szczególnym walorami turystycznymi, nie jest to ani historyczna stolica regionu, ani ważny ośrodek kulturalny.

Dzieje geologiczne Beskidu Makowskiego związane są z historią geologiczną Beskidów Zachodnich, zbudowane są z fliszu, czyli kompleksu skał składających się z piaskowców, łupków, zlepieńców, iłów i margli, które tworzyły się w morzu – pokrywającym w jurze teren dzisiejszych Karpat. Osady dna morskiego zostały wypiętrzone i powstały z nich trzy płaszczowiny: podśląska (obecnie tworzy obszar graniczący na północy z Beskidem Małym, a także część Kotliny Żywieckiej), śląska (kształtuje Beskid Mały oraz Pogórze Wielickie, przylegające bezpośrednio do Beskidu Makowskiego) i magurska (z której zbudowane są Beskid Makowski oraz Żywiecki wraz z Pasmem Babiogórskim). Na klimat w Beskidzie Makowskim wpływa przede wszystkim zróżnicowana rzeźbą terenu, średnia temp. wynosi od 5°C 7ºC. Wiosna w tym regionie jest długa, chłodna i deszczowa,a nawroty niskiej temperatury dają się odczuć nawet w maju; lato jest trochę cieplejsze niż w Beskidzie Żywieckim, niemniej trwa tyle samo czasu; jesień to długa i sucha pora roku, natomiast zima urzymje się tu od końca listopada do marca. Najwięcej opadów zaobserwowano w miesiącu czerwcu i sierpniu, najmniej w październiku, średnia opadów w przeciągu roku wynosi 800 m.

Jeżeli chodzi o historię tego terenu, to dokładnie nieznane są początki tutejszego osadnictwa. Najstarsze odkryte ślady wiążą się ze starożtnymi i wczesnośredniowicznymi szlakami handlowymi , które prowadziły w górę dolin rzecznych ku przełęczom karpackim i dalej na południe Europy – świadczą o tym głównie wykopaliska archeologiczne. Osadnictwo na tym terenie zaczęło rozwijać się za czasów Kazimierza Wielkiego,w XVI weku na tereny te dotari osadnicy wołoscy, czyli ludy pasterskie pochodzenia bałkańskiego, którzy uciekli przed ekspansją tuecką na Bałkanach. Nowi mieszańcy zapoczątkowali na tych terenach wypas owiec i wołów na górskich halach, wprowadzili własne zwyczaje (stawiali m.in. koszary i szałasy) oraz nazewnictwo; takie wyrazy jak: baca, gazda, bryndza, bunc – mają właśnie wołoską etymologię. Beskidy zamieszkiwane były jednak nie tylko przez prawych osadników zajmujących się uprawą roli i hodwlą zwierząt, w XVII i XVIII w. góry stały się dome dla licznych zbójników (majsłynniejszym zbójnikiem z tych terenów był Józef Baczyński, który rabował pod Babią Górą i w Beskidzie Makowskim w latach 30 XVIII w.). Rozwój gospodarczy nastąpił w drugiej połowie XIX w., gdy z polecenia cesarza Franciszka Józefa zaczęto budować linie kolejowe, wkróce powstały linie: Kraków-Zakopane oraz Bielsko-Kęty-Andrychów-Wadowice-Kalwaria. Niemniej nie zmienia to fakt, że Beskidy przez bardzo długi okres należały do najbiedniejszych regionów. Właśiwie dopiero po wojnie wkorzystano naturalne piękno krajobrazu i na szeroką skalę rozwinęła się turystyka. Od pczątku lat 90 w Beskidzie Makowskim daje się zaobserwować intensywny rozwój zaplecza turystycznego, rozwija się baza noclegowa, gastronomiczna oraz usługi turystyczne i rekreacyjne. Obszar Beskidy Makowskiego nie jest jednolity pod względem etnograficznym, dzięki czemu obszar ten stanowi nie lada gratę dla etnografów.Na terenie Beskiu Makowskiego, od północy mieszkają Krakowiacy zachodni, w dolinie Raby isiedlili się Kliszczacy, natomiast na południowych obrzeżach Beskid Makowskiego mieszkają – uważający się za górali – Zagórzanie, zaś w dolinie Krzyworzeczkiżyją Lachowie, zamieszkujący główne sąsiedni Beskid Wysoki.

Jeżeli chodzi o bogactwo przyrody, to niestety daje się tu zaobserwować ingerencję człowieka, bowiem pola uprawne i sady podchodzą pod same grzbiety Besidu Makowskiego. Warto jednak wspomnieć o grupie cisów w pólnocnej części Beskidu Makowskiego. Można tu spotkać także jawory, jesiony, olchy i liczne dęby, w poszyciu lasów i na łąkach rośnie wiele niskopiennych roślin: żywiec gruzołowaty, marzanna wodna, żywokost sercowaty, a także bardziej popularny zawilec, sasanka czy dziurawiec.Ponadto nie można nie zauważyć pojedynczych wiekowych drzew, jak chociażby dorodnych lip rosnących w Doboczycach na cmentarzu myślenickim, czy alei dębowej znajdującej się w parku Drogini. Świat zwierząt jest charakterystyczny dla regionu Karpat, nie ma tu zbyt wielu drapieżników (wilki w malych watahach pojawiają się głównie ostrą zimą), natomiast tutejsze lasy obfitują w zwierzynę połową: jelenie, sarny, zające. W sąsiedztwie pól żyją dziki, jeże, krety, w Bieskidzie Makowskim żyją także nietoperze, a w niższych partiach można podziwiać liczne gatunki ptaków, zwłaszcza: trznadle, drozdy, muchołówki, turkawki, kukułki, wilgi sójki, gile, sowy i dzięcioły. Mimo zanieczyszczenia tutejszych wód, w rzekach jest dużo ryb, jak chociażby: karasie, karpie, kiełbie, płocie, leszcze, można zobserwować także węgorze i głowacze. Na szlaku można spotkać się z jaszczurką zwinką, rzadziej padalcem czy wylegującą się na głazie jadowitą żmiją zygzakowatą. W okolicach Mślenic natrafiono na bardzo rzadko spotykanego w Polsce węża Eskulapa, należącego do rodziny dusicieli, objętego całkowitą ochroną.

W Beskidzie Makowskim możemy wyróżnić następujące pasma górskie:
    * Pasmo Pewelsko-Ślemieńskie (Baków 766 m n.p.m.)
    * Pasmo Dalina (Dalin 566 m n.p.m.)
    * Pasmo Babicy (Babica 727 m n.p.m.)
    * Pasmo Koskowej Góry (Koskowa Góra 874 m n.p.m.; Kotoń 868 m n.p.m.)
    * Pasmo Lubomira i Łysiny (Lubomir 904 m n.p.m.; Łysina 891 m n.p.m.)

Szlaki turystyczne prowadzą tu z dolin na każdy ciekawszy szczyt, w tej części Beskidów szlaki nie są specjalnie trudne ani męczące . Wśród ważniejszych szlaków turystycznych warto wymienić:

    * Zembrzyce – Chełm – Palcza – Babica – Sularzówka – Myślenice – Ukleina – Łysina – Lubomir – przeł. Węglówka (czerwony szlak), przecina z zachodu na wschód cały Beskid Mały i Makowski
    * Kalwaria – Lanckorona – przeł. Sanguszki – Bieńkówka – Koskowa Góra – polana Gronie – Grzybkówka – Jordanów (szlak niebieski)
    * Osielec – polana Gronie – Skomielna Czarna – Więcierza – Kotoń – Trzebunia – Sularzówka (zielony szlak)

Jednym z ciekawszym miejsc do zwiedzenia jest pasmo Lubomira i Łysiny, którego szczyty układają się nie od wschodu na zachód, a z północy na południe. Tutaj wznosi się Lubomir, najwyższy szczyt tej części Beskidów,a zarazem najwyższe wzniesienie dawnego województwa krakowskiego. Oprócz Lubomira i Łysiny warto wymienić tu także: Ukleina (663 m n.p.m.), Kiczora (725 m n.p.m.), Weszkówka (763 m n.p.m.). W obrębie pasma znajduje się rezerwat Zamczysko, rozciągający się na stokach Ukleiny nad Zarabiem, rezerwa ów chroni fragment naturalnego lasu świerkowo - jodłowego i skupisko dziko rosnącego bluszczu.




Online 31 (6)
2008 www.gory-online.pl Wszelkie Prawa Zastrzeżone
Wykonanie: Tenet