Beskid Mały
 Beskid Mały

Megaregion :

Prowincja :

Podprowincja :

Makroregion :

Mezoregion :

 

Dlugość :

Średnia wysokość :

Najwyższy szczyt :

Region Karpacki 

Karpaty Zachodnie 

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie 

Beskidy Zachodnie 

Beskid Mały 

 

 

 

Czupel (933 m n.p.m.) 

Położenie
Beskid Mały to pasmo górskie, stanowiące część Beskidów Zachodnich, mające charakter wyspy górskiej o długości ok. 35 km i szerokości ok. 10 km. Granice Beskidu Małego wyznaczają na północy: Pogórze Śląskie, na wschodzie: dolina rzeki Skawy wraz z jej lewobrzeżnymi dopływami Tarnawką i Krzeszówką, na południu: droga nr 946 Żywiec - Sucha Beskidzka i Pasmo Pewelskie, czasami zaliczane do Beskidu Małego, zaś na zachodzie granice te wyznacza: obniżenie terenu zwane Bramą Wilkowicką z płynącą tam rzeką Białą. Przełom rzeki Soły dzieli Beskid Mały na część zachodnią (Pasmo Czupla i Magurki) i wschodnią (tzw. Beskid Andrychowski).


Ciekawostki z historii, fauny, flory, kultury
Beskid Mały ma ciekawą i zróżnicowaną rzeźbę terenu, jego główny grzbiet i odnogi głęboko wcinają się w doliny rzeczne a zbocza są strome (czasami przekraczają nachylenie 30 stopni). Odporne piaskowce Beskid Małego tworzą grzbiety górskie, natomiast mniej odporne na erozję łupki tworzą doliny, obniżenia i przełęcze. Rzeki na niektórych odcinkach wykorzystały linie poprzecznych uskoków geologicznych, tworząc przełomy; na uskoku powstała Brama Wilkowicka, pomiędzy Beskidem Śląskim i Małym. Jest tu też blisko 20 jaskiń, utworzonych przede wszystkim w piaskowcach, największe z nich to Mysiorowa Jama koło Zagórza oraz Jaskinia Komonieckiego na południowy zachód od Łamanej Skały. Beskid Mały zbudowany jest z płaszczowin: podśląskiej i śląskiej; płaszczowina podśląska występuje na północy Beskidu w w Kotlinie Żywieckiej natomiast z płaszczowin śląskiej zbudowany jest trzon Beskidu Małego. Beskid Mały zbudowany jest w 95% z piaskowców godulskich; geologicznie jest tożsamy z Beskidem Śląskim. Osobliwością geologiczną, a jednocześnie najstarszymi skalami na tym terenie są tzw. Skałki Andrychowskie; jest to pięć dużych skał w okolicach Andrychowa, zbudowane są one ze skał krystalicznych oraz wapieni, zlepieńców oraz margli.

Klimat tego regionu jest właściwy dla górskiej strefy, charakteryzuje się zmienną, czasem gwałtowną pogodą i dużą ilością opadów bo od 800 do 1200 mm, które powodują często lokalne podtopienia a nawet powodzie. Występują tu także tzw. wyże majowe i październikowe, czyli długie kresy dni słonecznych, zarówno latem, jak i jesienią. Średnia temp. w dolinach to dla lipca ok. 16°C, a dla stycznia -4°C, w ciągu dnia słupek rtęci waha się jednak o 20°C. Wskutek zjawiska inwersji temperatur zimy bywają tu nieco łagodniejsze niż na nizinach, ale śnieg pokrywa góry przez znaczną część roku, najbardziej obfite opady śniegu typowe są dla miesiąca lutego i marca, w wyższych partiach śnieg pojawia się pod koniec listopada, a znika z początkiem kwietnia.

Początki obecności człowieka na terenie Beskidu Małego są trudne do określenia, pierwsze znane obecnie miejscowości lokowane były w XIII i XIV w. np. Mucharz (1254 r.), Kęty (1277 r.) czy Wadowice (1327 r.). Dopiero w XIX stuleciu nastąpił szybki rozwój przemysłu, rozwijało się głównie tkactwo (Andrychów, Targanice, Inwałd) i sukiennictwo w Kętach,rozwijał się także przemysł hutniczy wypalający rudę darniową (głównie Ślemień i Maków). Ogromne znaczenie dla rozwoju przemysłu oraz całego regionu było powstanie kolei, która przyczyniła się również do gwałtownego rozwoju turystyki. W 1909 roku w Cieszynie powstało Polskie Towarzystwo Turystyczne „Beskid”, współcześnie Beskid Mały stał się atrakcją turystyczną dla miłośników gór, którzy wyruszają na szlaki z plecakiem na ramieniu; od 20 lat nieustającą popularnością cieszą się Wadowice i pobliski rejon Leskowca, jako rodzinne strony papieża Jana Pawła II.

Flora Beskidu Małego to głównie lasy świerkowo – bukowo - jodłowe, dawniej królowały tu lasu bukowe, niestety na skutek wypaleń zostały stracone. W wyższych partiach zachował się piętrowy układ roślinności, natomiast w cieniu drzew i na łąkach spotkać można wiele ciekawych roślin: paproci, widłaków, fiołków, storczyków czy też takich oryginałów jak wawrzynek wilczełyko, tojad mocny czy przetacznik górski. Na terenie Beskidu Małego znajdują się trzy rezerwaty przyrody: Madohora (znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Beskidu Małego, obejmuje szczytowe partie oraz zbocza Łamanej Skały, rezerwat leż na terenie gmin: Ślemień i Andrychów), Szeroka ( rezerwat położony w Beskidzie Andrychowskim, powstał w celu ochrony pozostałości naturalnej puszczy karpackiej z okazami jodeł i buków) i Zasolnica. Świat zwierząt Beskidu Małego jest stosunkowo ubogi, wynika to głównie z niewielkiej powierzchni, którą trzeba dzielić z człowiekiem. Żyją tu głównie dziki, sarny, jelenie i zające, w wyższych partiach rzadko pojawiają się wilki, rysie lub żbiki, natomiast lasy są domem dla rożnych gatunków ptactwa: orzechówki, zięby, czyżyki, drozdy, myszołowy, jastrzębie, sowy, rzadziej puchacze. Spośród płazów i gadów warto wymienić: barwne salamandry i żmiję zygzakowatą, natomiast w górskich potokach prym wiedzie pstrąg strumieniowy.

Niemal na każdy ciekawszy szczyt prowadzą tu oznakowane szlaki z okolicznych dolin.

Wśród szczytów Beskidu Małego wymienić należy m.in.:

    * Czupel (933 m n.p.m.)
    * Łamana Skała – Madohora (929 m n.p.m.)
    * Leskowiec (922 m n.p.m.)
    * Magurka Wilkowicka (909 m n.p.)
    * Potrójna (884 m n.p.m.)
    * Groniczki (839 m n.p.m.)
    * Hrobacza Łąka (828 m n.p.m.)
    * Gaki (808m n.p.m.)
    * Czupel Mały (654 m n.p.m.)

Online 37 (9)
2008 www.gory-online.pl Wszelkie Prawa Zastrzeżone
Wykonanie: Tenet